نابودی بزرگترین دشت لاله‌های واژگون کشور، خیلی دور، خیلی نزدیک
تاریخ انتشار: ۴ اردیبهشت ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۸۱۴۶۶
چهارمحال و بختیاری میزبان بززگترین دشت لاله‌های واژگون کشور است، گیاه اسطوره‌ای که در پی بی‌توجهی گردشگران و غفلت مسئولان در معرض انقراض گرفته است و حفظ آن نیازمند توجه بیشتر از سوی مردم و مدیران استانی است تا این جاذبه طبیعی گردشگری برای آیندگان به یادگار بماند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از چهارمحال و بختیاری، لاله واژگون یکی از گل‌های اسطوره‌ای ایران و از جمله گیاهان کمیاب جهان محسوب می‌شود که در دامنه‌های زاگرس و ارتفاعات صخره‌ای به صورت خودرو رشد می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
چهارمحال بختیاری، لرستان، اصفهان، ایلام و فارس از جمله مناطقی هستند که دشت‌هایی از لاله واژگون را در خود جای داده‌اند، دشت لاله‌های واژگون کوهرنگ و دشت لاله‌های واژگون خوانسار از معروف‌ترین رویشگاه‌های لاله واژگون در ایران است، عمر لاله واژگون کوتاه است و هر ساله از اواسط یا اواخر فروردین تا آخر اردیبهشت فرصتی مناسب برای لذت بردن زیبایی‌های طبیعت و لاله‌های چشم‌نواز است.
مطابق آن‌چه فردوسی بزرگ در شاهنامه سروده، به نیرنگ افراسیاب، گرسیوز قهرمان تورانی، ناجوانمردانه گلوی سیاوش پهلوان را می‌بُرد و از جای اولین قطره خون گلوی سیاوش بر زمین قتلگاه، لاله واژگون می‌روید، از همین رو این لاله‌های زیبا به گل اشک نیز شهرت دارند.
در شاهنامه آمده است که لاله واژگون به دلیل آنکه شاهد مرگ تلخ سیاوش بوده‌اند، از شدت شرم هیچ‌گاه نتوانستند سر خود را بالا بگیرند.
فردوسی این‌گونه ماجرا را روایت می‌کند: چو سرو سیاوش نگونسار دید / سراپرده دشت خونسار دید / بیفکند سر را زاندوه نگون / بشد زان سپس لاله واژگون
با وجود ارزشمند بودن لاله واژگون، متأسفانه این گل می‌تواند در معرض خطر انقراض قرار گیرد و عوامل متعدد انسانی حیات این گل با ارزش را تهدید می‌کند، حضور بیش از اندازه گردشگران بومی و غیر بومی، چیده شدن گل‌ها و خارج کردن غده و پیاز لاله‌ها از داخل، کندن ریشه گل‌ها توسط گردشگران برای کاشت در منازل و استفاده دارویی، شکستن ساقه گل‌ها در اثر پهن کردن زیرانداز، لگدمال کردن لاله‌ها در اثر ترددهای غیر اصولی و غیرضروری بازدیدکنندگان در دشت و کنترل نکردن فرزندان و جلوگیری از آسیب‌رساندن آنها به گل‌ها، چرای بیش از حد دام و ورود دام به دشت به‌ویژه در اواخر اردیبهشت و خرداد و در مرحله بذردهی گل‌ها، آفات و بیماری ناشی از ضعف بیولوژیکی لاله‌ها به دلیل عوامل انسانی، تغییرات آب و هوایی و خشکسالی از جمله این عوامل هستند.
تجدید حیات ۲۰ تا ۲۵ درصد لاله واژگون در چهارمحال و بختیاری
اصغر احمدی مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال‌وبختیاری، اظهار می‌کند: گونه لاله واژگون یکی از ۲۰ اثر طبیعی کشور محسوب می‌شود که نزدیک به ۵۰۰ هکتار از محدوده دشت‌های این گونه طبیعی در استان ما واقع است که ۳۰۰ هکتار از این محدوده دارای لاله واژگون است و یکی از معروف‌ترین دشت‌های لاله واژگون در شهرستان کوهرنگ قرار دارد.
وی در خصوص قرق محدوده دشت‌های لاله واژگون می‌گوید: دشت لاله‌های واژگون به مدت سه سال در قرق سازمان منابع طبیعی قرار دارد که علت آن تخریب گونه‌های ارزشمند لاله واژگون توسط گردشگران است، طبق این قرق ورود افراد محلی و گردشگران در این دشت‌ها ممنوع شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با ابراز امیدواری در خصوص نتایج قرق دشت‌های لاله واژگون ادامه می‌دهد: آمارها تجدید حیات ۲۰ تا ۲۵ درصدی گونه ارزشمند لاله واژگون را نشان می‌دهد، تلاش‌ها برای حفاظت از این گونه ادامه دارد و در صورت تخصیص بودجه با فنس‌کشی یا دیوار کشی اطراف دشت امکان بازدید از این محدوده طبیعی زیبا را برای گردشگران فراهم شود.
احمدی در خصوص عوامل مؤثر در نابودی این گونه تصریح می‌کند: معمولاً گردشگران و افراد محلی با ریشه‌کن کردن، استفاده غیرمتعارف از این‌گونه یا فروش آن به عنوان یک گل زینتی سبب تخریب و از بین بردن این گونه طبیعی زیبا می‌شوند.
وی با اشاره به تلاش‌های صورت گرفته برای حفظ گونه لاله واژگون می‌افزاید: علاوه بر قرق محدوده دشت‌های لاله واژگون، چندین پاسگاه حفاظتی با حضور نیروهای حفاظت منابع طبیعی از لاله واژگون محافظت می‌کنند، همچنین در اختیار قرار دادن پیاز لاله واژگون به دامداران محلی یکی دیگر از برنامه‌ها محافظت و تجدید حیات لاله واژگون است.
سعید یوسف‌پور مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال‌وبختیاری با اشاره به گونه لاله واژگون، اظهار می‌کند: لاله واژگون یکی از گونه‌های گیاهی شاخص حوزه زاگرس است، این‌گونه از دیرباز به عنوان یک نماد ارزشمند با اسامی نظیر اشک مریم، گل بگریو (در گویش بختیاری) یاد می‌شود و این گونه به عنوان نماد حیات وحش گیاهی چهارمحال‌وبختیاری شناخته می‌شود و محدوده ۳۰۰ هزار هکتاری را در شهرستان کوهرنگ به خود اختصاص داده است.
وی در ادامه در خصوص حفاظت از این گونه گیاهی اضافه می‌کند: به مدت دو دهه است که محدوده لاله‌های واژگون به عنوان یک اثر ملی _ طبیعی مورد محافظت شبانه‌روزی و مستقیم سازمان حفاظت از محیط زیست استان قرار دارد، این محدوده با دشت لاله‌های واژگون که توسط منابع طبیعی استان مدیریت می‌شود، متفاوت است و در بالاترین رده حفاظتی در کشور قرار دارد و حضور دام‌ها یا گردشگران در این محدوده ممنوع است.
مدیرکل حفاظت از محیط زیست چهارمحال‌وبختیاری تصریح می‌کند: به دلیل اهمیت مراقبت از این گونه گیاهی تمایلی برای معرفی این مکان برای گردشگری وجود ندارد.
یوسف‌پور تاکید می‌کند: لاله واژگون یک گونه در معرض انقراض نیست، اما با توجه به اهمیت این گونه حفاظت ویژه‌ای برای گونه اتخاذ شده است.
وی عنوان کرد: در سال‌های گذشته نیز طرح‌های مطالعاتی در مورد آفات و بیماری‌های تهدیدکننده لاله واژگون صورت گرفته است. و در سالجاری نیز در صورت تخصیص اعتبار برنامه وجود دارد تا در مورد تأثیرات تغییرات اقلیمی بر این‌گونه نیز طرح‌های مطالعاتی را صورت پذیرد.
مدیرکل محیط زیست چهارمحال‌وبختیاری در خصوص عوامل تهدیدکننده لاله واژگون می‌گوید: مهمترین چالش و مسئله در مورد لاله‌های واژگون چرای بیش از حد دام است، چرای بیش از حد دام در استان علاوه بر آسیب به لاله‌های واژگون سبب تسریع فرسایش خاک و آسیب به تمام منابع طبیعی خواهد شد.
یوسف‌پور با تاکید بر اهمیت نظارت بر حضور گردشگران در این محدوده ادامه داد: متأسفانه شاهد حضور بدون ضابطه و هماهنگی مردم و گردشگران در مناطق مورد حفاظت طبیعی استان هستیم که این گردشگران با ریشه‌کنی لاله‌های واژگون سعی در کشت این گونه‌ها در منازل خود هستند.
وی در پایان افزود: محافظت از گونه‌های طبیعی استان علاوه بر یک برنامه‌ریزی مناسب و همه‌جانبه به همکاری مردم و گردشگران نیز نیازمند است.
به گزارش ایمنا، لاله‌های واژگون به عنوان یک گونه گیاهی منحصربه‌فرد از جاذبه‌های گردشگری طبیعی محسوب می‌شود که اگر مراقبت‌های لازم از آن صورت نگیرد، در خطر انقراض قرار می‌گیرد و اگر می‌خواهیم رویش این گل‌ها مستمر باشد و زیبایی آن چشم‌ها را بنوازد، هم مردم و هم مسئولان امر باید در حفظ و نگهداری این گونه گیاهی ارزشمند تلاش کنند.
کد خبر 746772منبع: ایمنا
کلیدواژه: لاله واژگون شهرکرد کوهرنگ چهارمحال و بختیاری استان چهارمحال و بختیاری دشت لاله هاي واژگون کوهرنگ شهر شهروند کلانشهر مدیریت شهری کلانشهرهای جهان حقوق شهروندی نشاط اجتماعی فرهنگ شهروندی توسعه پایدار حکمرانی خوب اداره ارزان شهر شهرداری شهر خلاق دشت های لاله واژگون دشت لاله های واژگون چهارمحال و بختیاری چهارمحال وبختیاری لاله واژگون یک لاله واژگون منابع طبیعی عنوان یک گونه گیاهی محیط زیست گونه ها دشت ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.imna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایمنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۸۱۴۶۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مرگ تدریجی آب‌بندان‌های مازندران
بی تفاوتی به نقش چند وجهی آب بندانها در اقتصاد و معیشت مردمان شمال کشور، این بار دامن منابع آبی بکر مازندران به ویژه شهرستان بابل را گرفته و برای تداوم رونق بخش کشاورزی به ویژه شالیکاری در منطقه ۱۱۰ قطعه از این آب بندان ها نیازمند لایروبی فوری هستند.
با وجود اخذ ردیف اعتباری اختصاصی برای ساماندهی و لایروبی آب بندانهای شمال کشور اما این طرح حداقل در مازندران و در شهرستان بابل در حد طرح باقی مانده و در گام اجرایی قرار نگرفته است.
آب بندان؛ استخر یا تالاب دست ساز خاکی و بسیار بزرگ است که از گود کردن و خاکبرداری یک محدوده و ریختن و کوبیدن و ایجاد دیواره خاکی دور این محدوده به وجود می آید تا روان آب ها در آن برای بهره برداری کشاورزی ذخیره شود.
این سازه ذخیره ساز آب کشاورزی، مختص استان های شمالی کشور است که در مازندران به آن ' اندون '، در گیلان ' سل ' و در استان گلستان ' بندسار ' می گویند.
بر اساس آمار رسمی، مساحت کل آب بندانهای استان های گلستان، مازندران و گیلان حدود ۳۳ هزار هکتار است که آب آبیاری حدود ۱۵۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری را تأمین می کند.
رواج سدسازی در کشور به همراه استفاده بی در و پیکر از سفره های زیرزمینی و دلخوشی به شیوه های نوین آبیاری در چند دهه گذشته سبب شد تا تعداد زیادی از آببندان های این استان ها رها شده و خشک شوند در حالی که تا اواخر دهه ۴۰ و ۵۰ این سازه ها تنها تامین کننده آب کشاورزی در شمال کشور بود.
آب رودخانه ها و هرز آب ناشی از بارندگی در فصل های غیرکاشت از طریق کانال ها و پمپاژ به آب بندانها هدایت شده و در فصل بهار و تابستان برای آبیاری مورد استفاده قرار می گیرد.
در این پیوند فرماندار بابل با بیان این که ۱۱۰ قطعه آب بندان در این شهرستان نیاز فوری و اضطراری به لایروبی دارند، گفت: اگر با رویه فعلی لایروبی آب بندان های این شهرستان انجام شود ۲۵ سال این مهم زمان می برد.
علی پیر فلک افزود: از مجموع ۲۱۰ قطعه آب بندان شهرستان بابل ۱۱۰ قطعه آن کارایی زیادی برای آبیاری شالیزارها ندارد و به صورت فوری باید لایروبی آنها آغاز شود.
وی اظهار داشت: در یک سال اخیر هشت آب بندان در این شهرستان لایروبی شد که اگر با همین رویه فعلی لایروبی ها انجام شود ۲۵ سال زمان می برد تا همه آب بندانهای این شهرستان لایروبی شوند.
پیرفلک افزود: دیگر آب بندان های این شهرستان که در حال حاضر نیاز به لایروبی ندارد، برای چند سال دیگر به لیست آب بندان های نیازمند به لایروبی اضافه خواهد شد، که با محاسبه همه آنها لایروبی آب بندانهای شهرستان بابل ۲۵ سال طول خواهد کشید.
فرماندار بابل با بیان این مطلب که کمبود اعتبار یکی از علت های اصلی تاخیر در لایروبی آب بندانهای این شهرستان است، خاطرنشان کرد: برای تحقق این مهم که برای شالیکاران ما بسیار حائز اهمیت است نیازمند اعتبار ملی هستیم.
نماینده عالی دولت در شهرستان بابل با اشاره به این مطلب که با توجه به تداوم خشکسالی و کمبود آب برای زمین های شالیزاری نقش آب بندانها برای تامین این نیاز بسیار مهم است، ادامه داد: نیاکان ما با احداث آب بندانها، نیازهای اصلی تامین آب زمین های شالیزاری خود را تامین می کردند و این مهم باید در شرایط فعلی مورد توجه ویژه قرار گیرد.
فرماندار بابل خاطرنشان کرد: برخی از آب بندان های این شهرستان به خاطر عدم لایروبی تا پایان اردیبهشت ماه بیبشتر آبدهی ندارند و این امر به چالشی برای شالیکاران تبدیل شد.
این مقام مسوول تصریح کرد: به عنوان نمونه آب بندان۲۰ هکتاری خراسان محله بابل در سال گذشته تا اواخر اردیبهشت بیشتر آبدهی نداشت که در سال جاری با لایروبی که انجام شد مشکل شالیکاران برطرف شد.
استان مازندران بیش از ۸۰۰ آببندان بزرگ و کوچک را در خود جای داده و در کنوانسیون رامسر ثبت جهانی شده است. و شهرستان بابل با ۲۱۰ قطعه آبندان دارای بیشترین آبندانها در بین شهرهای مازندران است.
در طول ۴۰۰ سال گذشته تا کنون این ظرفیت سبب شده است که کشاورزان و شالی کاران این استان بدون استفاده از فناوری های امروزی که با برق فعالیت دارند به کشت برنج بپردازند.
مردم استان همواره از این آب‌بندان‌ها برای امرار معاش زندگی خود استفاده می کردند و می کنند و با کشاورزی و صید ماهی در چارچوب قانون از این ظرفیت ممتاز برای کسب روزی حلال بهره می گیرند.
از طرف دیگر این آب‌بندان‌ها در شهرها که به عنوان یک سیستم خنک کننده و تعدیل درجه حرارت دما در تابستان محسوب می شدند در زمستان یا زمان سیلاب برای کنترل سیل در طول تاریخ برای مازندران اثربخش بودند.
مازندران دارای ۲ تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.
مازندران همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آببندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد. همه ساله در فصل زمستان۱۰۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیتی حدود ۳۰۰ هزار بال به مازندران مهاجرت می‌کنند.
بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از ۴۹۰ گونه جانوری از رده‌های مختلف مهره‌داران اعم از پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها در زیست‌بوم مازندران شناسایی شده‌اند.
پرندگان با ۳۱۷ گونه از ۵۸ خانواده، پستانداران با ۶۳ گونه و ۱۹ خانواده، دوزیستان با ۹ گونه از ۶ جنس و ۶ خانواده، خزندگان با ۲۶ گونه از ۲۱ جنس و ۱۱ خانواده و ماهی‌ها با ۷۵ گونه بخشی از تنوع زیستی حیات وحش مازندران را تشکیل می‌دهند.
باشگاه خبرنگاران جوان مازندران ساری
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان